Zgodnie z art. 70 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tj. z dnia 22 lutego 2019 r., Dz.U. z 2019 r. poz. 498, dalej: Ustawa) składniki mienia nienależące do majątku upadłego podlegają wyłączeniu z masy upadłości. Przy czym zgodnie z art. 70¹ Ustawy, przepisów o wyłączeniu z masy upadłości nie stosuje się do rzeczy, wierzytelności i innych praw majątkowych przeniesionych przez upadłego na wierzyciela w celu zabezpieczenia wierzytelności. Do przedmiotów tych oraz do zabezpieczonych w ten sposób wierzytelności stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące zastawu i wierzytelności zabezpieczonych zastawem.

Natomiast art. 336 ust 2 Ustawy brzmi, przepisy o zaspokojeniu wierzytelności zabezpieczonej zastawem stosuje się odpowiednio do zaspokojenia wierzytelności zabezpieczonych przez przeniesienie na wierzyciela prawa własności rzeczy, wierzytelności i innego prawa.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie jest czynnością kauzalną, gdzie przyczyną przysporzenia jest nie chęć nabycia przez wierzyciela własności przewłaszczonego przedmiotu, a jedynie zabezpieczenie przysługującej mu wierzytelności causa cavendi – w celu zabezpieczenia.

Powyższy przepis art. 70¹ Ustawy jest normą szczególną wobec przepisu art. 70 Ustawy i odnosi się do sytuacji, w której przedmiot przewłaszczenia fizycznie znajduje się w masie upadłości. Do wierzytelności zabezpieczonej przewłaszczeniem na zabezpieczenie stosuje się przepisy o wierzytelnościach zabezpieczonych zastawem zwykłym w zakresie sposobu likwidacji tych przedmiotów i prawa odrębności zaspokojenia wierzycieli oraz przepisy o zgłoszeniu wierzytelności i liście wierzytelności. Podkreślić trzeba, że zgłoszenie wierzytelności jest jedynym możliwym prawnie instrumentem, które po ogłoszeniu upadłości dłużnika umożliwia wierzycielowi realizację swoich uprawnień wynikających z umowy przewłaszczenia na zabezpieczenia.

Z uwagi na zawarte w art. 70¹ Ustawy odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów tej ustawy odnoszących się do zastawu i wierzytelności zabezpieczonych zastawem, a więc przede wszystkim do art. 311 i art. 336 ust. 1 i 2 Ustawy, skutkiem zastosowania art. 70 ¹ Ustawy jest możliwość przeprowadzenia likwidacji przedmiotu przewłaszczonego na zabezpieczenie z zapewnieniem podmiotowi, któremu przysługiwało powiernicze prawo do tego przedmiotu, zaspokojenia z sumy uzyskanej z jego sprzedaży (pomniejszonej o koszty likwidacji i limitowany udział w kosztach postępowania upadłościowego), a do masy upadłości wchodzą jedynie ewentualnie kwoty pozostałe po zaspokojeniu tych wierzytelności.

Ww. stanowisko zostało zaprezentowane m.in. przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 października 2016 r., sygn. akt II CSK 76/16 oraz Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny w postanowieniu z dnia 20 lutego 2017 r. sygn. akt I ACz 2595/16.

Powyższe oznacza, że sprzedaż przewłaszczonej rzeczy odbywa się przez syndyka na zasadach przewidzianych w ustawie Prawo Upadłościowe i do sprzedaży a następnie podziału kwoty uzyskanej ze sprzedaży będą miały zastosowanie odpowiednie przepisy jak o zastawie.