W najbliższych miesiącach Polska wdroży nowe przepisy dotyczące kredytu konsumenckiego, dostosowując krajowe regulacje do wymagań unijnych dyrektyw 2023/2225 oraz 2023/2673. Nowa ustawa zastąpi obowiązującą ustawę o kredycie konsumenckim z 2011 roku, wprowadzając istotne zmiany zarówno dla konsumentów, jak i instytucji finansowych. Celem nowych regulacji jest pełna harmonizacja przepisów w państwach członkowskich UE oraz zwiększenie ochrony konsumentów na rynku usług finansowych.

Kontekst zmian – dlaczego nowa ustawa jest konieczna?

Dotychczas obowiązujące regulacje opierały się na dyrektywie 2008/48/WE, jednak analiza Komisji Europejskiej wykazała ich ograniczoną skuteczność. Powody wdrożenia nowych przepisów to:

• Nieprecyzyjne przepisy dotychczasowej dyrektywy – niektóre regulacje były interpretowane różnie przez państwa członkowskie, co prowadziło do fragmentaryzacji rynku.
• Transformacja cyfrowa – rozwój internetowych form kredytowania wymusił uregulowanie nowych modeli usług finansowych.
• Brak przejrzystości i ochrony konsumenta – stosowanie niejednolitych praktyk reklamowych oraz problematyczne zapisy umowne wymagały dostosowania prawa do aktualnych realiów rynkowych.

Nowa ustawa ma na celu eliminację tych problemów poprzez wprowadzenie pełnej harmonizacji i rozszerzenie zakresu ochrony konsumentów na rynku kredytów konsumenckich.

Najważniejsze zmiany w nowej ustawie o kredycie konsumenckim

1. Rozszerzenie zakresu zastosowania przepisów

Nowe regulacje obejmą umowy, które wcześniej były poza zakresem ustawy, m.in.:

✔️ Kredyty poniżej 200 euro.

✔️ Umowy leasingu i najmu z opcją wykupu.

✔️ Kredyty nieoprocentowane i udzielane bez dodatkowych opłat.

✔️ Kredyty spłacane w ciągu trzech miesięcy, w których konsument ponosi jedynie minimalne koszty.

Dzięki tym zmianom więcej umów będzie podlegać regulacjom zapewniającym ochronę kredytobiorców.

2. Nowe obowiązki dla kredytodawców

Instytucje finansowe zostaną objęte dodatkowymi wymogami, w tym:

• Zaostrzone standardy badania zdolności kredytowej – kredytodawca będzie musiał stosować procedury uwzględniające szczegółową analizę dochodów i zobowiązań kredytobiorcy.
• Zakaz udzielania kredytu w przypadku negatywnej oceny zdolności kredytowej – ograniczy to ryzyko nadmiernego zadłużania konsumentów.
• Obowiązek przekazywania konsumentom szczegółowych wyjaśnień dotyczących warunków kredytu – w celu ułatwienia świadomego podejmowania decyzji.

3. Nowe regulacje dotyczące reklamy kredytowej

Nowa ustawa wprowadza szereg ograniczeń dla kampanii reklamowych:

📌 Zakaz sugerowania, że kredyt poprawi sytuację finansową konsumenta.

📌 Obowiązkowe ostrzeżenia o kosztach kredytu w materiałach promocyjnych.

📌 Dostosowanie przekazu reklamowego do technicznych możliwości danego medium – reklamy muszą być czytelne i jednoznaczne.

4. Zmiany w zakresie umów zawieranych na odległość

Z uwagi na rosnącą popularność umów zawieranych online, wprowadzono dodatkowe mechanizmy ochronne:

• Możliwość odstąpienia od umowy kredytowej za pomocą specjalnej funkcji online („Odstąp od umowy tutaj”).
• Wydłużenie terminu odstąpienia od umowy – dla niektórych umów (np. emerytalnych) termin ten wynosi aż 30 dni.
• Zakaz stosowania interfejsów wprowadzających konsumentów w błąd – przedsiębiorcy nie będą mogli stosować praktyk manipulacyjnych utrudniających rezygnację z kredytu.

5. Ograniczenie kosztów kredytu i restrukturyzacja zobowiązań

Nowa ustawa przewiduje wprowadzenie górnych limitów kosztów kredytu, co ma na celu ochronę konsumentów przed nadmiernymi opłatami. Kredytodawcy zostaną zobowiązani do oferowania mechanizmów restrukturyzacji kredytów. W przypadkach problemów ze spłatą kredytu możliwe będzie wydłużenie okresu kredytowania lub częściowe umorzenie zadłużenia.

Wdrożenie i skutki dla rynku finansowego

Wpływ na instytucje finansowe

Kredytodawcy oraz pośrednicy kredytowi muszą przygotować się na:

✔️ Dostosowanie procedur oceny zdolności kredytowej.

✔️ Nowe wymogi dotyczące przejrzystości reklam.

✔️ Wprowadzenie rozwiązań umożliwiających restrukturyzację zadłużenia.

✔️ Konieczność zapewnienia funkcji odstąpienia od umowy w systemach online.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Planowany termin przyjęcia ustawy przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 roku. Przewiduje się, że pełne wdrożenie przepisów nastąpi w kolejnych miesiącach, co oznacza, że instytucje finansowe mają ograniczony czas na dostosowanie swoich procedur.

Podsumowanie – jak nowe przepisy wpłyną na rynek kredytów konsumenckich?

Nowa ustawa wprowadza istotne zmiany, które mają na celu:

✔️ Zwiększenie ochrony konsumentów poprzez przejrzyste zasady udzielania kredytów.

✔️ Ograniczenie praktyk prowadzących do nadmiernego zadłużenia.

✔️ Ujednolicenie regulacji na rynku europejskim.

Zarówno konsumenci, jak i instytucje finansowe powinni śledzić proces legislacyjny i przygotować się na zmiany, które w znaczący sposób wpłyną na sposób funkcjonowania rynku kredytów konsumenckich w Polsce.