W ostatnim czasie otrzymałem zapytanie co należy robić w sytuacji, gdy komornik kieruje zajęcie przeciwko osobie fizycznej, a dłużnik ten dodatkowo jest wspólnikiem w spółce jawnej, która posiada także rachunek w tym banku. Czy w tej sytuacji bank powinien realizować zajęcie z rachunku spółki osobowej?
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że spółkami osobowymi są spółki prawa handlowego, do których zalicza się: spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną.
Spółki osobową są jednostkami odrębnymi od wspólników, zarówno pod względem organizacyjnym, jak i majątkowym. Spółki osobowe posiadają odrębną od wspólników zdolność prawną ,co oznacza, że mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe oraz zaciągać zobowiązania – a więc samodzielnie uczestniczyć w obrocie gospodarczym.
Środki zgromadzone na rachunku spółki osobowej to środki spółki a nie jej wspólników. Tym samym także wierzytelność z rachunku bankowego należącego do spółki osobowej, w tym przypadku spółki jawnej nie może być zajęta w drodze egzekucji, gdyż jest to wierzytelność nie innego podmiotu, nie wspólnika będącego osobą fizyczną a tej konkretnej spółki. Bank nie może realizować zajęcia dotyczącego osoby fizycznej z rachunku należącego do spółki osobowej.
Komornik w prowadzonym postępowaniu może jedynie zająć prawa służące wspólnikowi z tytułu udziału w tej spółce i w ten sposób żądań np. wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania. Jednak te uprawnienia wierzyciela i komornika są bez znaczenia dla sytuacji banku i jego prawi i obowiązków związanych z realizacją zajęć rachunków bankowych.
Póki zajęcie komornicze nie dotyczy konkretnie danej spółki osobowej (obowiązek weryfikacji przez bank jaki podmiot jest faktycznie dłużnikiem, co powinno wynikać jednoznacznie z zajęcia) a jedynie wspólników tej spółki, bank nie ma prawa realizować tego zajęcia z stosunku do rachunku bankowego należącego do spółki
Podobnie sytuacja przedstawia się w przypadku spółek kapitałowych tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej. Te spółki posiadają nie tylko odrębną zdolność prawną ale także osobowość prawną. Jeżeli zajęcie komornicze dotyczy konkretnie danej osoby to bank nie może realizować zajęcia z rachunku bankowego spółki kapitałowej w której ta osoba jest wspólnikiem.Zgoła odmiennie przedstawia się sytuacja w przypadku rachunku bankowego spółki cywilnej. Spółka cywilna nie posiada odrębnej zdolności prawnej od jej wspólników. Nie stanowi więc samodzielnego podmiotu prawa, podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. Spółka cywilna nie ma własnego mienia, a mienie to jest współwłasnością wspólników.
