tajemnica bankowa a zapytanie z urzędu wojewódzkiego dotyczące wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteką na wywłaszczanej nieruchomości

Zgodnie z art. 18 ust 1i. ustawy z dnia  10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tj. z dnia 29 czerwca 2018 r., Dz.U. z 2018 r. poz. 1474), w przypadku, o którym mowa w ust. 1c, podmiot na rzecz którego ustanowiona została hipoteka, na żądanie organu, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ma obowiązek udzielenia informacji o wysokości świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką wraz z odsetkami zabezpieczonymi tą hipoteką.

Art. 18 ust. 1i dodany został ustawą z dnia 5.08.2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1590), która weszła  w życie w dniu 27.10.2015 r.

Przed datą 27.10.2015 r. w doktrynie były zdania mocno podzielone, czy banki miały prawo do udzielenia informacji o wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteką na nieruchomości przejętej przez Skarb Państwa. Część prawników kategorycznie zakazywała udzielania tego typu informacji jako objętych tajemnicą bankową i braku stosownego wyłączenia, natomiast drudzy powoływali się na art. 104 ust. 1 pkt 2 prawa bankowego, który uchyla obowiązek zachowania tajemnicy bankowej nie tylko w tych sytuacjach, w których bez ujawnienia informacji nie byłoby możliwe należyte wykonanie umowy, na podstawie której bank wykonuje czynność bankową, ale również w tych wszystkich przypadkach, w których jest to konieczne dla wykonania czynności pozostających w związku z zawarciem i wykonaniem takiej umowy. Tym samym wyłączenie obowiązku zachowania tajemnicy bankowej zawarte tym przepisie obejmuje także te wszystkie sytuacje, w których bank dokonując czynności pozostających w związku z czynnością bankową, realizuje swoje uprawnienia. Taką czynnością będzie dochodzenie zaspokojenia z już ustanowionych zabezpieczeń – np. w następstwie upadku zabezpieczenia z mocy prawa i powstania w to miejsce roszczenia o inne świadczenie, jak to ma miejsce przy odszkodowaniu za wygaśnięcie hipoteki w następstwie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

W związku ze sporami w doktrynie, ustawodawca postanowił uregulować tego typu przypadki jednoznacznie i zwolnić m.in. banki z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej wprowadzając do ww. ustawy nowy przepis art. 18 ust. 1i. W uzasadnieniu do ustawy, ustawodawca tak wyjaśnił potrzebę dokonania zmian:

„(…)rolą organu jest ustalenie wysokości wierzytelności. Informację w tym zakresie organ musi uzyskać od stron stosunku prawnego, w ramach którego ustanowiono hipotekę. Aktualna kwota wierzytelności, która była zabezpieczona, jest znana tylko stronom stosunku prawnego, gdyż zapisy w księdze wieczystej nie muszą wskazywać i najczęściej nie oddają aktualnego zadłużenia dłużnika. W postępowaniu w sprawie ustalenia wysokości wierzytelności organ może posługiwać się wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w k.p.a. Najpewniejsze w tym zakresie są dowody przedstawione przez wierzyciela oraz dłużnika. Szczególna sytuacja występuje co do wierzytelności bankowych, gdyż ich wysokość stanowi tajemnicę bankową, stosownie do art. 104 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, z późn. zm.). W przypadku braku podania wysokości wierzytelności przez dłużnika, organ administracji nie może oczekiwać, że bank udzieli w tym zakresie żądanych informacji. Bank może tego dokonać tylko na podstawie pisemnego upoważnienia do przekazania określonych informacji wskazanemu podmiotowi. W sytuacji, w której organ nie ma możliwości ustalenia wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipoteki z powodu np. odmowy podania informacji przez strony stosunku prawnego, organ powinien przyjąć wysokość wierzytelności w kwocie, w jakiej wyrażona jest hipoteka. Jak wprawdzie wskazano, odszkodowanie ma być ustalone w stosunku do wysokości wierzytelności, a nie kwoty hipoteki, tym niemniej w takim sposobie postępowania chodzi tylko o kwestie dowodowe, a nie zmianę zasady ustalania wysokości odszkodowania. Odpis z księgi wieczystej, w której zapisana jest kwota hipoteki, jest jedynym w takiej sytuacji dowodem świadczącym o wysokości wierzytelności. Należy założyć, że przynajmniej w momencie wpisu hipoteki wierzytelność miała taką wysokość jak kwota hipoteki. Skoro strony nie przedstawiły innych dowodów świadczących, że wysokość wierzytelności uległa zmianie, a organ nie miał możliwości dokonania odmiennych ustaleń, należy przyjąć, że kwota hipoteki jest podstawą do ustalenia wysokości wierzytelności, a w konsekwencji do ustalenia wysokości odszkodowania za wygasłą hipotekę. Wprowadzenie proponowanego przepisu wyeliminuje sytuacje zawyżania odszkodowania za hipotekę w wyniku niemożliwości ustalenia jej rzeczywistej wysokości.”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *