Odpowiedzialność poręczyciela wekslowego jest samodzielna materialnie, niesubsydiarna, solidarna i w ograniczonym jedynie stopniu zależna od zobowiązania głównego. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego – zgodnie z art. 32 ustawy Prawo wekslowe – jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny, z wyjątkiem wady formalnej. Te ostatnie wypadki są wyjątkowe i zachodzą tylko wówczas, gdy według prawa wekslowego nie powstało zobowiązanie wekslowe osoby, za którą zostało udzielone poręczenie. Poza wyjątkowymi wypadkami poręczyciel ponosi odpowiedzialność, jeżeli osoba, za którą poręczył, nie miała zdolności wekslowej oraz jeżeli osoba ta z jakiejkolwiek innej przyczyny nie odpowiada wekslowo. Instytucja awalu służy przede wszystkim ochronie interesu wierzyciela. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego jest zobowiązaniem samodzielnym. Awalista zobowiązuje się nie wobec osoby, za którą poręczył, lecz względem jej wierzyciela. Jeżeli zobowiązanie osoby, za którą poręczył, jest formalnie ważne, odpowiada samodzielnie, tj. niezależnie od zobowiązania poręczonego. Poręczyciel wekslowy nie może bronić się wobec wierzyciela zarzutami opartymi na swoich osobistych stosunkach z osobą, za którą poręczył, lecz tylko na stosunkach z posiadaczem weksla. (wyrok SA Katowice z dnia 21.02.2019 sygn. akt V ACa 815/17). Wspomniane orzeczenie stanowi ponadto, że zobowiązanie awalisty powstaje niezależnie od istnienia zobowiązanie dłużnika głównego w sensie materialnym – wystarczy, że zobowiązanie to zostało prawidłowo wyrażone na dokumencie wekslowym w sensie formalnym.
Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w wyroku z dnia 10 marca 1998 r., I CKN 575/97, podkreśla, że „zobowiązanie poręczyciela wekslowego (awalisty) jest zawsze zobowiązaniem wekslowym, t.j. abstrakcyjnym, dlatego jego byt nie zależy od istnienia wierzytelności, za która awalista poręczył, ale od prawidłowo wypełnionego weksla in blanco, a nadto zgodności tej czynności z deklaracją wekslową.” (por. także wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – I Wydział Cywilny z dnia 31 sierpnia 2018 r.; I ACa 280/18)
„Abstrakcyjny charakter czynności prawnej, jaką jest wystawienie weksla wyłącza zarzuty ze stosunku podstawowego, o którym w wekslu nawet się nie wspomina, zaś na odpowiedzialność poręczycieli nie wpływa udzielenie poręczenia wekslowi in blanco, jeżeli nie zostało dowiedzione, aby wypełnienie weksla nastąpiło niezgodnie z deklaracją wekslową tych poręczycieli.” (V CSK 288/09 – wyrok SN – Izba Cywilna z dnia 10-02-2010).
Jak trafnie stwierdza to Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 17.07.2018 r. ; I ACa 1558/17 „Przepis art. 32 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. po. 160 ze zm.) wprowadza niezwykle daleko idącą odpowiedzialność poręczyciela, który ponosi odpowiedzialność nawet jeżeli zobowiązanie, które poręcza jest nieważne – z wyjątkiem wady formalnej. Jest to konsekwencja faktu, iż awalista poręcza weksel, a nie zobowiązanie zabezpieczone wystawieniem weksla.”
„Zobowiązanie poręczyciela wekslowego jest zobowiązaniem wekslowym, cechującym się abstrakcyjnością i bezwarunkowością, a jego istnienie, zatem i odpowiedzialność poręczającego, nie zależy od istnienia wierzytelności za którą poręcza ale od podpisu awalisty i od prawidłowości wypełnienia weksla – w rozpoznawanej sprawie weksla in blanco. Ta samodzielność i niezależność odpowiedzialności poręczyciela powoduje, że jedynie formalnie opiera się ona zobowiązaniu dłużnika głównego (wystawcy weksla). Jest ona bowiem zniesiona, zgodnie z normą art. 32 ustawy prawo wekslowe tylko wyjątkowo wówczas, gdy z samego dokumentu weksla wynika, że nie powstało ważne zobowiązanie osoby, za którą udzielono poręczenia.” (I ACa 1010/15 – wyrok SA Szczecin z dnia 31-03-2016)
„Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma zatem charakter samodzielny (samoistny), co przejawia się tym, że odpowiada on według treści weksla. Poręczenie wekslowe może zostać udzielone na wekslu niezupełnym (tak jak w omawianym przypadku). Poręczyciele wekslowi podpisując weksel in blanco w zamiarze udzielenia poręczenia wekslowego zaciągają skutecznie zobowiązanie, jeżeli dokument ten zostanie uzupełniony w sposób pozwalający uznać go za spełniający wymagania formalne jakim powinien odpowiadać weksel.” (V ACa 960/15 – wyrok SA Gdańsk z dnia 28-06-2016)
Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 sierpnia 2004 r.; I ACa 1564/03 wskazuje: „Wprawdzie poza poręczeniem umieszczonym na wekslu zawarł też umowę poręczenia (k. 47), ale wytaczając powództwo na podstawie weksla, powódka wybrała tę właśnie podstawę odpowiedzialności. Jest to o tyle istotne, że avalista nie może skutecznie bronić się zarzutami przysługującymi dłużnikowi, za którego poręczył (por. M. Czarnecki, L. Bagińska: Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa 2003, str. 355 oraz A. Szpunar, M. Klaiński: Komentarz do prawa wekslowego. Warszawa 2003, str. 159). Regulacja ta, zawarta w art. 32 ustawy z dnia 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U.36.37.282): „Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, choćby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej” jest dla poręczyciela, surowsza, od zawartej w art. 883 KC, który w tym wypadku nie znajduje zastosowania. Zarzut nieważności czynności wystawcy weksla (leasingobiorcy) nawet gdyby był uzasadniony, nie mógłby więc odnieść skutku w stosunku do poręczyciela wekslowego.”