Roszczenie o odsetki od sumy wekslowej

Przepis art. 5 Prawa wekslowego dopuszcza możliwość wprowadzenia klauzuli oprocentowania sumy wekslowej do treści weksla płatnego za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu a także do weksla niezawierającego terminu płatności. Wysokość odsetek zależy od woli stron, z tym jednak zastrzeżeniem, że stopa odsetek powinna być zgodna z przepisami dotyczącymi ich maksymalnej wysokości, tj. ustalenia stron nie mogą naruszać przepisów o odsetkach maksymalnych (art. 359 § 21–23 KC).  Warto wskazać, że zastrzeżenie oprocentowania sumy wekslowej nie jest istotną częścią składową weksla. Odsetki nie są częścią sumy wekslowej, lecz wynagrodzeniem za korzystanie z pieniędzy lub innych praw oznaczonych tylko rodzajowo. Warunek co do odsetek sumy wekslowej nie stanowi ustawowego składnika weksla i musi być specjalnie przez strony umówiony, przy czym umowa wymaga formy pisemnej (orz. SN z 25.3.1931 r., I C 2452/30, Gł.S. 1931, poz. 12).

            W wekslu, w którym zastrzeżono oprocentowanie sumy wekslowej, można oznaczyć termin, od którego należy liczyć odsetki. Termin ten może być wcześniejszy lub późniejszy od daty wystawienia weksla. Jeżeli nie wskazano terminu, to zgodnie z regulacją ustawową, odsetki biegną od daty wystawienia wekslu. Jeżeli przez pomyłkę podano kilka dat początku biegu odsetek, bieg odsetek należy liczyć od daty późniejszej (zob. I. Rosenblüth, Komentarz, s. 56).

            Jak wskazuje literatura przedmiotu, w przypadku weksli płatnych w oznaczonym dniu (z terminem płatności) oprocentowanie kapitału, jeżeli zostało przez strony ustalone musi zostać uwzględnione z góry, przy oznaczeniu sumy wekslowej, co oznacza, że wierzyciel oblicza odsetki od kapitału i dolicza je do niego, a co łącznie stanowi sumę wekslową, dokładnie w wekslu oznaczoną. W takim przypadku wierzyciel może obliczyć odsetki od należności głównej należne do dnia płatności i „dobić” je do kapitału określając w sposób konkretny wielkość zobowiązania pieniężnego dłużnika poprzez podanie „oznaczonej sumy pieniężnej” (art. 1 pkt 2 Prawa wekslowego).  

            Suma wekslowa może być dodatkowo powiększona o prowizje i inne należności powstałe w toku wykonywania umowy. W konsekwencji, suma wekslowa jest w takim przypadku odpowiednio wyższa, niż samo nominalne zadłużenie (por. A.Szpunar „Prawo wekslowe. Komentarz”, t.1 do art. 5; W.Opolski „Komentarz do art. 5 ustawy – Prawo wekslowe”, Lex/el, t.1; wyrok SA w Gdańsku z 21.06.2017 r. I ACa 994/16; wyrok SA w Katowicach z 9.07.2015 r. V ACa 8/15 Biul. SAKa 2015/4/30; wyrok SN z 29.11.2002 r. V CKN 1411/00 OSNC 2004/2/29). Natomiast czym innym są odsetki za opóźnienie w zapłacie sumy wekslowej, których wierzyciel może żądać na podstawie art. 48 pkt 2 Prawa wekslowego (wyr. SA w Katowicach z 9.7.2015 r., V ACa 8/15, Legalis).

             Zgodnie z art. 48 pkt 2 Prawa wekslowego, posiadacz weksla może żądać zwrotnie od zobowiązanego – przy wekslach wystawionych i płatnych w Polsce – „odsetek ustawowych od dnia płatności”, czyli odsetek ustawowych za opóźnienie normowanych w art. 481 § 1 i § 2 zd. 1 KC. Nie budzi, zatem wątpliwości w doktrynie i judykaturze, że „skargą [pozwem] o wydanie wekslowego nakazu zapłaty nie można dochodzić odsetek umownych lub bankowych, nie wyrażonych w wekslu” (orzecz. SN z 8.10.1929 r. III 1 Rw 840/29 OSP 1930/18; W.Opolski, op.cit., t. 6; I.Heropolitańska „Prawo wekslowe. Komentarz”, t. 3.1 do art. 48).