Weksel cz. 5 – Uzupełnienie weksla na kwotę wyższą niż faktyczne zadłużenie

W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że w razie uzupełnienia weksla in blanco przez wpisanie sumy wyższej od kwoty wierzytelności, dla której zabezpieczenia weksel in blanco został wręczony, osoba na nim podpisana staje się zobowiązana wekslowo w granicach w jakich tekst weksla jest zgodny z upoważnieniem (por. wyr. SN z 22.6.2006 r., V CSK 70/06, OSNC 2007, Nr 4, poz. 59; wyr. SN z 1.12.2010 r., I CSK 181/10, Legalis). Uzupełnienie weksla na kwotę wyższą niż faktycznie należne wierzycielowi, a więc w sposób niezgodny z porozumieniem wekslowym nie ma więc wpływu na istnienie i treść zobowiązania wekslowego. Nie prowadzi ono zatem do nieważności weksla, lecz wywołuje taki skutek, iż w przypadku skutecznego podniesienia zarzutu przez dłużnika wekslowego, zobowiązanie zostanie zmodyfikowane do wysokości kwoty, jaka należy się wierzycielowi zgodnie z zawartym porozumieniem (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 lutego 2017 r., V ACa 916/16).  Zobowiązanie to ulegnie więc odpowiedniemu zredukowaniu, a dłużnik będzie ponosił odpowiedzialność wyłącznie w takich granicach, jakie odpowiadają faktycznemu zadłużeniu. W omawianym przypadku mamy bowiem do czynienia z tzw. częściową niezgodnością kwoty z porozumieniem wekslowym, która nie skutkuje nieważnością całego zobowiązania.

Przedstawione stanowisko argumentowane jest w orzecznictwie i doktrynie faktem, iż należy utrzymać zobowiązanie wekslowe osoby podpisanej w granicach porozumienia, gdyż stanowi ono podstawę zobowiązania z weksla in blanco. Przemawia za tym także zasada pacta sunt servanda, nakazująca poszanowanie i zapewnienie realizacji zobowiązań, które zostały w sposób prawnie skuteczny zaciągnięte przez strony.

Osoba, która wręczyła weksel in blanco, może zarzucić jego odbiorcy niepowstanie zobowiązania o treści wyrażonej w wekslu, z powodu jego wypełnienia niezgodnie z porozumieniem. Fakt istnienia ścisłego powiązania pomiędzy zobowiązaniem wekslowym a zobowiązaniem, z którego wynika podlegająca zabezpieczeniu wierzytelność skutkuje bowiem tym, że wierzyciel nie może z mocy weksla uzyskać więcej praw niż przysługuje mu w ramach stosunku, z którego wynika podlegająca zabezpieczeniu wierzytelność, a spełnienie jednego z tych zobowiązań powoduje wygaśnięcie także drugiego (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1967 r., III CZP 19/66, OSNCP 1968, nr 5, poz. 79). Jednakże, dłużnik nie będzie posiadała uprawnienia do odmowy spełnienia żądanego świadczenia, lecz jedynie do powołania się na fakt niepowstania zobowiązania o treści wyrażonej w wekslu. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 1999 r., I CKN 51/98, OSNC 2000, nr 2, poz. 27). Przyjęcie w takiej sytuacji skutku w postaci niepowstania odpowiedzialności wystawcy w ogóle przeczyłoby z pewnością gwarancyjnej funkcji weksla in blanco (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2008 r. III CSK 193/07). Podsumowując, skutkiem takiego działania wierzyciela będzie jedynie ograniczenie zakresu odpowiedzialności wekslowej wystawcy do granic, w których suma wekslowa odpowiada zadłużeniu wystawcy ze stosunku podstawowego. Weksel in blanco, wypełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym, przy czym w sposób odpowiadający jego przesłankom formalnym jest zatem uważany za weksel ważny w rozumieniu przepisów prawa.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *